در نشست انجمن‌های ادبی کانون کرمان:
تاریخچه شعر نوجوان ایران بررسی شد
نشست مشترک انجمن‌های شعر کانون کرمان با حضور حسین تولایی کارشناس اداره‌کل آفرینش‌های ادبی و هنری کانون برگزار شد.
به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل کانون استان کرمان، حسین تولایی کارشناس ادبی اداره‌کل آفرینش‌های ادبی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ۴ دی ۹۹ مهمان نشست مجازی انجمن‌های شعر کانون کرمان شد و به بررسی تاریخچه شعر نوجوان پرداخت.
بنابر این خبر، در این نشست که با حضور محسن روحی مدیرکل، نجمه‌خاتون خداترس معاون فرهنگی، سمیه یاوری کارشناس مسئول و طیبه شجاعی کارشناس آفرینش‌های ادبی، مربیان آفرینش‌های ادبی و اعضای انجمن‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان کرمان برگزار شد، حسین تولایی چند اثر از اعضای انجمن‌های ادبی را هم نقد و بررسی کرد.
حسین تولایی در مورد تاریخ شعر نوجوان در ایران بیان کرد: «شعر نوجوان در مقایسه با دیگر گونه‌های شعر هنوز نوجوان است و سنش حتی از شعر کودک در ایران کمتر است. شعر نوجوان با اشعار محمود کیانوش قبل از انقلاب شروع شد و از دهه ۶۰ با مجله‌هایی مثل کیهان‌بچه‌ها و سروش نوجوان با بزرگانی چون بیوک ملکی، قیصر امین‌پور وارد عرصه جدی‌تری شد و با استادانی چون مصطفی رحمان‌دوست و دیگر شاعران رونق گرفت.»
وی افزود: «یکی از تاثیرگذارترین حرکت‌هایی که شعر نوجوان را جدی گرفت مجله سروش نوجوان بود که در سال ۶۸ به همت قیصر امین‌پور، بیوک ملکی و فریدون عموزاده‌خلیلی تاسیس و راه اندازی شد و سیاست کلی و اصلی مجله سروش نوجوان هم این بود که به نوجوانان احترام می‌گذاشت و آن‌ها را جدی می‌گرفت. چاپ آثار نوجوانانی که دست به قلم بودند و شعر می‌گفتند از دیگر کارهای مهم این مجله بود و در همه این سال‌ها و با تاسیس کانون پرورش فکری، نوجوانان خودشان شعرهای مناسب سن‌شان را در کتابخانه‌های کانون جستجو و دنبال کردند.»
کارشناس ادبی اداره‌کل‌آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری آغاز جدی شدن شعر نوجوان را اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ دانست و اضافه کرد: «اوایل دهه ۸۰ طیف گسترده‌ای از شاعران برای نوجوانان شعر می‌گفتند و از همان اوایل دهه هشتاد شعر نوجوان از قالب سنتی که بیشتر چهارپاره بود، خارج شد و شاعران جوان‌تر با پیروی از استادان قالب‌های نیمایی و قالب‌های سپید را هم برای نوجوانان کار کردند به طوری که در اواخر دهه نود حداقل ۵۰، ۶۰ شاعر حرفهای برای نوجوانان در کشور داریم.»
تولایی از تجربه خودش در حوزه شعر نوجوان این‌چنین گفت: «مخاطب نوجوان به دنبال شعری است که دغدغه‌هایش را بیان کند و سن نوجوانی را جدی بگیرد. روحیات، عواطف، مسائل زندگی، مسائل اجتماعی نوجوانان و به طور کلی جامعه شناسی و روانشناسی نوجوان باید در شعر نوجوان وجود داشته باشد و در نهایت از نگاه نوجوان به دنیا، هستی، زندگی و محیط پیرامون نگاه کند.»
کارشناس مهمان انجمن‌های ادبی کانون کرمان اضافه کرد: «نوجوان با شعری که در آن شاعر یا حرفهای خودش را زده باشد و یا مخاطب را کودک فرض کرده باشد ارتباط برقرار نمی‌کند. از طرفی نوجوانانی که به دنبال شعر نوجوان هستند هم چند دسته را تشکیل می‌دهند و خود من دسته‌ای را که خودشان به طور تخصصی شعر می‌خوانند و به دنبال شعر هستند و دستی بر قلم دارند که تعدادشان هم الحمدلله در کشور ما کم نیست بیشتر دوست دارم و بیشتر برای این دسته شعر می‌گویم.»
حسین تولایی به عنوان نکته آخر در مورد شعر نوجوان بیان کرد: «زمانی شعر نوجوان موفق خواهد بود که شاعر خود نوجوان، دیدگاه، احساسات، عواطف و اندیشه‌اش را کامل بشناسد و همچنین دانستن این که نوجوان به ویژه نوجوان امروز به چه چیزی فکر می‌کند، چه فیلم‌هایی را می‌بیند، چه کتاب‌هایی می‌خواند و برای آینده خودش چه چشم اندازی دارد می تواند به یک شاعر نوجوان برای جذب مخاطب تخصصی‌اش کمک کند.»
در ادامه نشست مجازی انجمن‌های ادبی کانون کرمان که به میزبانی انجمن آوای قلم شهربابک و به سرپرستی زهرا میریان مربی آفرینش‌های ادبی استان برگزار شد چند اثر از اعضای انجمن مورد نقد و بررسی دیگر اعضا، سمیه یاوری کارشناس مسئول آفرینش‌های ادبی استان و حسین تولایی شاعر و کارشناس انجمن قرار گرفت.
بر همین اساس، گفتگو به این صورت ادامه پیدا کرد که: «خیلی وقت‌ها شعری را به نام شعر سپید می‌خوانیم که اصلا شعر نیست بلکه نثر یا قطعه ادبی است که فقط سطرهایش به سلیقه شاعر و نه براساس اصول نگارش شعر سپید، زیر هم نوشته شده است. درواقع شاعر موفق نشده به زبان شعر حرف بزند. زبان یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که شاعر به کمک آن می‌تواند اثرش را برجسته کند. او با استفاده درست از زبان، از نثر فاصله می‌گیرد. خود زبان برای استفاده در شعر به ابزار دیگری نیاز دارد و آن ایجاز است. یکی از فرق‌های اساسی و مهم شعر و نثر ادبی ایجاز است.»
همچنین ادامه داد: «شاعر باید تا می‌تواند نسبت به حذف‌کردن سطرها، جمله‌ها و کلمه‌های اضافه‌ی شعر تلاش کند. اختصار کلام یعنی اینکه وقتی می‌شود اندیشه‌ای را با ۹ کلمه گفت چرا با ۱۰ کلمه بگوییم. تا این حد باید سخت‌گیر باشیم و حتی یک کلمه اضافه را هم از شعر برداریم. این کار فقط با بازخوانی و بازنویسی دوباره و سه‌باره و چندباره امکان‌پذیر است. به قول معروف ۱۰درصد شعر جوششی است و ۹۰ درصد کوششی. یعنی شاعر در لحظه‌ی سرودن دچار هیجان و احساس و عاطفه سرشار است و فقط می‌نویسد. اما باید بگذارد چند روز، یک هفته حتی چند هفته سپری شود. شاعر در این مدت از شعرش فاصله می‌گیرد و وقتی آن شوریدگی و جوشش اولیه فروکش کرد زمان کوشش و بازنویسی می‌رسد. در این مرحله کار اصلی این است که شاعر تا می‌تواند زبان شعرش را اصلاح کند. اینجا دیگر با منطق و عقل و البته باحوصله و سخت‌گیرانه باید زبان شعر را مهندسی کرد. نکته دیگر برای رسیدن به زبان سالم و ویژه شعر این است که شاعر با حوصله بگردد و مناسب‌ترین کلمه را برای ابراز اندیشه‌اش پیدا کند. کلمه‌ای که از نظر تصویری که در ذهن تداعی می‌کند، از نظر موسیقی کلام و ارتباط با موسیقی بقیه کلمه‌ها در بهترین جای ممکن در شعر بنشیند.»
این در حالی است که، وزن، عاطفه و ساختن تصویر تازه به جای توضیح دادن برای بیان حرف متفاوت و تازه، کشف شاعرانه،
رعایت ارتباط عمودی و افقی شعر، انسجام فضا و اندیشه شعر، استفاده از کلمات تازه به جای واژه‌های کهنه به منظور جلوگیری از آسیب زبانی به شعر و ... از موضوعاتی بود که در مورد اشعار اعضای انجمن به تفصیل از سوی کارشناس انجمن بیان شد.
تولایی برای نمونه‌های خوب شعر عاشقانه غزل‌های حافظ و سعدی و در غزل معاصر عاشقانه‌های حسین منزوی، بهمنی و فاضل نظری را نام برد و در جایی شعرهای کوتاه شمس لنگرودی و گروس عبدالملکیان و احمد شاملو را به بچه‌ها پیشنهاد داد.
